Retroperspektywy » Retroperspektywy

OPIS SPEKTAKLU:

"Po Ptakach" jest drugą częścią tryptyku realizowanego wspólnie przez CHOREĘ i Earthfall, wynikiem kolejnego międzynarodowego projektu teatralnego, powstałego we wrześniu 2005 roku w Cardiff (Walia). Oba zespoły, posługujące się zupełnie odmiennymi estetykami i metodami pracy, stworzyły wspólnie nowy język na pograniczu gatunków i stylów. CHOREA i Earthfall konfrontują antyczną grecką pieśń chóralną ze współczesną muzyką, choreografią przestrzeni miejskiej i lękami dzisiejszego świata.

Próbowaliśmy odpowiedzieć na pytanie: co zostało nam dzisiaj po "Ptakach" Arystofanesa, po starożytnych Grekach i ich kulturze, co mamy z nimi wspólnego? Pamiętajmy, że Ateny za życia Arystofanesa przechodzą czas wyniszczających wojen ze Spartą, czas rozpadającej się demokracji, kryzysów politycznych, spisków i walki o władzę różnych stronnictw politycznych. Kruszą się wartości społeczne i religijne. W takich okolicznościach zawsze pojawiają się przewodnicy do nowego wspaniałego świata, który ma szanse powstać na gruzach starego, dzięki utopijnym ideom, populistycznym hasłom, manipulacjom i ustawieniu się dokładnie pomiędzy tymi, którym się udało, a tymi, którzy są przegrani. Jedni bez drugich nie mogą żyć, więc tam, gdzie ich drogi się przecinają, trzeba tym pierwszym odbierać władzę, a tym drugim marzenia. Całość otoczyć murem, rozstawić straże i strzec się obcych, jak to jest w Chmurokukułczynie - idealnym nowym państwie Arystofanesa. Ale zza wysokiego muru bogowie wyglądają na skorumpowanych idiotów, a ludzie na okradzionych z marzeń karłów. Czy raj na ziemi można dzisiaj budować tylko za kolczastymi drutami, czy wszystkie wizje uzdrawiania świata w trakcie realizacji stają się zawsze tak samo gorzkie i groźne? W tym spektaklu granym w postkomunistycznym państwie, w dobie globalnego terroryzmu pytamy o to nie tylko Arystofanesa…

INFORMACJE O TWÓRCACH:

Jessica Cohen - brytyjska aktorka, performerka, choreografka, reżyserka, wykładowczyni. Absolwentka London School of Contemporary Dance (1976-1979). Czołowa artystka zespołu Moving Being - walijskiej multimedialnej grupy teatralnej w latach 1979-1986, z którą podróżowała i występowała w całej Europie. W 1987 roku otrzymała stypendium Arts Council, dzięki któremu studiowała wschodnie sztuki walki, klasyczną operę chińską (opera Pekińska), kaligrafię i język mandaryński na Tajwanie. Po powrocie stworzyła dwa spektakle solowe. W 1989 roku rozpoczęła współpracę z reżyserem Jimem Ennisem, który wyreżyserował jej drugi monodram. W tym samym roku artyści wspólnie założyli Teatr Earthfall. Grupa Earthfall została założona, aby tworzyć multidyscyplinarne spektakle teatralne. Ennis i Cohen współnie realizowali ideę połączenia choreografii i polityki, którą określili pojęciem Choreopolitik. Earthfall pokazywał swoje spektakle na całym świecie, zdobywając wiele międzynarodowych nagród, między innymi BAFTA CYMRU, za realizację najlepszego filmu krótkometrażowego. Jessica Cohen jest członkinią zarządu rady Directors for the Independent Theatre Council oraz krajowym doradcą w Arts Council of Wales.

Jim Ennis - brytyjski aktor, performer, reżyser, dramaturg, choreograf oraz wykładowca. Ukończył England Dartington Hall College of Arts (1974-1977). W 1978 roku w Holandii założył własny zespół teatralny, we współpracy z Performance Artists and the Dutch National Ballet. W tym czasie uczestniczył także w pracach Teatru Laboratorium Jerzego Grotowskiego. W 1978-1983 był wiądącym aktorem w zespole Dutch International Theatre Research Group Kiss, z którym występował i podróżował po całym świecie. Jest autorem 3 sztuk teatralnych oraz współautorem "The Theatre Research Book". W 1984 roku dołączył do zespołu Cardiff Laboratory Theatre w Wielkiej Brytanii. Otrzymał również zaproszenie do współpracy i tworzenia spektakli teatralnych w Ośrodku Praktyk Teatralnych "Gardzienice", w którym pracował do 1989 roku. W tym samym roku wraz z Jessicą Cohen założył Teatr Earthfall. Na początku istnienia Earthfall pełnił w teatrze rolę reżysera i performera, z czasem skupiając swoją uwagę głównie na reżyserii i tworzeniu choreografii w spektaklach oraz na nadzorowaniu całej działalności teatru. Ennis utrzymuje stałą współpracę z polskimi twórcami teatralnymi. Jest współreżyserem trzech przedstawień powstałych we współpracy z Teatrem CHOREA i Tomaszem Rodowiczem. Jim Ennis jest również wykładowcą uniwersyteckim, jako wykładowca teatrologii pracował między innymi na Yale University USA.

Teatr CHOREA - to prężna i niepoliczalna grupa artystów, performerów, muzyków, tancerzy, aktorów, praktyków i teoretyków teatru. Od 2007 roku posiada swoje stałe miejsce w dawnych fabrykach Scheiblera przy ul. Tymienieckiego 3 w Łodzi, gdzie wraz z fundacją Łódź Art Center stworzyła Fabrykę Sztuki. W Fabryce Sztuki CHOREA koordynuje działalność teatralną, edukacyjną i społeczną. Teatr powstał w 2004 roku w Lublinie. W początkach działalności twórczej realizował badania nad źródłami tańca i muzyki, eksplorując kulturę Antyku. Pierwsze widowiska opierały się na pracy Orkiestry Antycznej prowadzonej przez Tomasza Rodowicza i Macieja Rychłego oraz Tańców Labiryntu Doroty Porowskiej i Eli Rojek. Wyniki swych początkowych poszukiwań artyści CHOREI zaczęli stykać ze współczesnymi formami teatru i tańca, tworząc nowatorskie i dynamiczne spektakle, w których konfrontują się tradycja i nowoczesność.
Zespół wytworzył własną technikę treningu, polegającą na pracy z ciałem, głosem i rytmem, pracy z partnerem i pracy w grupie. Istotna w metodzie CHOREI jest zespołowość, umiejętność laboratoryjnej, wspólnej pracy, a jednocześnie troska o to, by ciało zbiorowe nie wykluwało się kosztem indywidualności każdego z jego członków. Celem metody jest badanie materii ruchu, dźwięku i słowa, połączonych w integralną całość, poprzez zerwanie ze sposobami ich wzajemnej ilustratywności. Rozbudzenie całego ciała i intensywny trening tworzą obecność sceniczną, która na nowo integruje wszystkie te elementy. Obecnie zespół koncentruje się na problematyce i kondycji współczesnego człowieka – inspirując się wielkimi reformatorami teatru: Kantorem, Wyspiańskim, Grotowskim, czy wielkimi myślicielami i artystami np. Wittgensteinem, Herbertem – tworząc własną metodę pracy i nowy sposób tworzenia współczesnego teatru. CHOREA współpracuje z wieloma grupami i artystami z Polski i ze świata. Zrealizowała kilkadziesiąt spektakli i koncertów. Stale pracuje z wieloma indywidualnymi, doświadczonymi i uznanymi artystami, jak również z amatorami, studentami, wolontariuszami, ludźmi pełnymi ciekawości świata, poszukującymi i aktywnymi.

FRAGMENTY RECENZJI:

Od pierwszych minut spektaklu wyczuwa się napięcie, które pozwala nam wierzyć, że jesteśmy świadkami czegoś bardzo wyjątkowego. Sprawia to po części rygorystyczna precyzja przedstawienia, po części całkowite oddanie grających, piękny śpiew Stowarzyszenia Teatralnego CHOREA, a po części czysta pasja, która nie pozwala na pozostanie obojętnym. Zespół robi wrażenie i jako grupa i w odsłonach indywidualnych. (...) ta niezwykła grupa w unikalny sposób łączy muzykę, fizyczność, opowiadanie historii i przekaz myśli. (...) Z połączenia CHOREI i Eathfall wychodzi znakomity spektakl."

(David Adams, "Western Mail", 16.09.2005)

"Po ptakach" zbudowane jest na zasadzie wielowarstwowego montażu, do którego z rozmysłem i pełną świadomością użyte zostały bardzo różnorodne elementy: słowa i sytuacje wzięte z komedii Arystofanesa Ptaki(w nowym przekładzie Janiny Ławińskiej-Tyszkowskiej), melodie i pieśni antyczne, ludowe, współczesne a także specjalnie skomponowane na potrzeby spektaklu przez Macieja Rychłego, techniki nowoczesnego teatru tańca i ruchu, oraz medialne obrazy przemocy – ikony globalnego szaleństwa i gniewu. W montaż ten wpleciono także w bardzo zręczny i przewrotny sposób osobiste doświadczenia twórców spektaklu i związane z nimi oczekiwania widzów. (...)

Spektakl jest pieśnią i tańcem, choreografią, zbudowaną wokół tematów, rytmów i centrów energii. A choć jest w "Po ptakach" temat wiodący, to szczególna jakość i wielka wartość tego przedstawienia polega na współbrzmieniu tematu głównego z tematami innymi, na swoistym rezonansie, sprawiającym przepływ życia między Atenami Arystofanesa a londyńskim metrem w lecie i wrocławskim teatrem zimą 2005 roku. Spektakl wyreżyserowany przez Jessicę Cohen, Jima Ennisa i Tomasza Rodowicza daleki jest od alegorii, nie usiłuje pokazać, że ludzie są tacy sami mimo upływu lat. Wprost przeciwnie - odkrywa raczej różnice spowodowane przez dzielący nas dystans dziejów, mówi o tym, co stało się w wielowiekowym międzyczasie. Ale właśnie dzięki temu, że usiłuje zrozumieć dziś przez przejrzenie się w antyku, pozwala przodkom zbliżyć się do nas. Właśnie tak. Brzmi to dziwnie, ale "Po ptakach" wydaje mi się raczej próbą zrozumienia współczesności z punktu widzenia starożytności, niż odwrotnie. Jakby dziadkowie starali się zrozumieć świat swoich późnych wnuków i z przerażeniem odkrywali, do czego doszło. Arystofanes zawędrował w XXI wiek i śmiech zamarł mu na ustach."

(Dariusz Kosiński, "Ch/mury")

"CHOREA i Earthfall nie przekładają znaczeń i środków stosowanych przez antycznego poetę na współczesny język. Poprzez zastosowanie różnych konwencji, śmiałe połączenie elementów „antycznych” (takich jak chóralność, greckie zaśpiewy, zespolenie słowa, tańca i śpiewu) ze współczesnymi (nowoczesną choreografią, muzyką rozrywkową) pragną pokazać, jak wygląda świat po Arystofanesie, jakim przeobrażeniom uległa rzeczywistość i dlaczego budowa ptasiego grodu jest utopią. Twórcy spektaklu przenoszą spuściznę starożytnego komediopisarza w inny wymiar – nie rewii kabaretowych, szopek politycznych, ale ogólnoludzkich problemów, aktualnych bez względu na miejsce i czas, takich jak marzenie o innym, lepszym świecie, o władzy, sile tłumu i o zagubieniu jednostki w rzeczywistości.

(Ewa Kaźmierczak, "Arystofanes Współczesny")

"Żywioł komedii jest obecny na wszystkich planach: w aktorstwie, w muzyce, w choreografii. (...) Autoironia, czasami nawet autoparodia jest w tym spektaklu gestem wyzwolenia. (...)
Mieszają się tu różne konwencje. Precyzyjnie zakomponowana choreografia - szczególnie grupowa - i klaunada. Tańce jak z dancingu i elementy akrobatyki. Gesty realistyczne i symboliczne. Estetyka kiczu i estetyka dzisiejszej ulicy: płaszcze i garnitury, i ptasie piórka na czapce. Zrekonstruowane z dwutysiącletnich papirusów pieśni greckie i ich hip-hopowe remiksy. Organy, jazzująca trąbka i wiejskie dudy (tzw. kozioł lubuski). Bach, DJ i ludowa pieśń weselna. (...)
Elementy z różnych porządków estetycznych nie tylko zdradzają wielość inspiracji i bogactwo doświadczeń twórców przedstawienia. Ich połączenie odzwierciedla zarazem stan współczesnej kultury i stan umysłu ludzi, którzy w niej uczestniczą. Mówi o tym, jacy jesteśmy i jak wygląda nasz świat dwa tysiące lat po „Ptakach”."

(Joanna Wichowska "Ptaki nad miastem", Didaskalia, nr 3/2006)

LINKI:

Po Ptakach

Zobacz również

Zobacz również