Retroperspektywy » Retroperspektywy

OPIS SPEKTAKLU:

Spektakl opowiada biblijną historię Jana Chrzciciela podejmującego walkę z trawiącymi świat grzechami rozpusty, pychy, tchórzostwa i pazerności. Popada on w konflikt z prowadzącym hulaszcze życie Herodem, który przywłaszczył sobie żonę własnego brata. Kluczowym elementem intrygi jest mityczny taniec córki Herodyjady (popularnie zwanej Salome), wskutek którego niepokorny święty pozbawiony zostaje głowy. Jednak u Gawatowica - niczym w średniowiecznym misterium - zło zostaje potępione, a winni niesprawiedliwości - ukarani.

Ten wczesnobarokowy tekst napisany w 1619 roku na jarmark świętojański w Kamionce Strumiłowej (dziś na Ukrainie) jest unikalnym zabytkiem języka polskiego i świadectwem tradycji teatru jarmarcznego. Całość odgrywana niegdyś przez uczniów kolegium jezuickiego z jednej strony zawiera elementy farsy i groteski, z drugiej boskiego lęku i grozy (mysterium tremendum). Żywy i dynamiczny język Gawatowica nie ustępuje mistrzom renesansowej literatury polskiej - Janowi Kochanowskiemu i Mikołajowi Rejowi. W dobie badań nad genami religijności VMAT2, ścierania się systemów ideologicznych i rozwoju sztucznej inteligencji warto zastanowić się nad tym, czy wiara jest w jakikolwiek sposób racjonalna? Skąd się bierze jej moc i czy ważna jest dzisiaj? Co odróżnia postawę ultrareligijną od postawy fanatycznej i jakie kanony wartości można uznać współcześnie za aktualne?

Zabawy jarmarczne, obrzędy i rytuały świąteczne o skomplikowanych korzeniach pogańsko-chrześcijańskich organizowały i nadal organizują rytm funkcjonowania naszej społeczności oraz nadają im sens. Łódzki Teatr CHOREA od lat eksperymentujący z pieśniami, obrzędami i starymi tekstami kultury jest jednym z niewielu zespołów, który może podjąć wyzwanie przywrócenia tego tekstu polskiemu teatrowi.

Spektakl "Tragedia Jana" został laureatem Konkursu na Najlepszy Spektakl Teatru Niezależnego „The Best Off” 2019.

Spektakl "Tragedia Jana" został zwycięzcą 27 edycji festiwalu Alternatywne Spotkania Teatralne KLAMRA 2019 w Toruniu.

Spektakl „Tragedia Jana” został zakwalifikowany do programu "Teatr Polska", organizowanym przez Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Spektakl bierze udział w V edycji Konkursu na Inscenizację Dawnych Dzieł Literatury Polskiej „Klasyka Żywa”. Organizatorzy Konkursu: Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego, Festiwal Opolskie Konfrontacje Teatralne / „Klasyka Żywa” w Opolu.

INFORMACJE O TWÓRCACH:

Waldemar Raźniak - reżyser, aktor, pedagog. Urodzony w 1982 roku w Moskwie. Wykłada na Wydziale Tańca krakowskiej PWST w Bytomiu i na Wydziale Aktorskim warszawskiej Akademii Teatralnej, gdzie w latach 2006-2010 studiował reżyserię. Ukończył aktorstwo dramatyczne w PWST w Krakowie (2006), zarządzanie kulturą na Uniwersytecie Jagiellońskim (2006) oraz kurs „Singing in the Theatre” w Conservatoire for Music & Theatre w Guildford (Wielka Brytania). W trakcie studiów dwukrotny stypendysta Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego; odbył staż reżyserski w Rosyjskiej Akademii Sztuki Teatralnej GITIS w Moskwie; zadebiutował spektaklem „Wassa Żeleznowa” w Och-Teatrze w 2010 roku (w rolach głównych Krystyna Janda, Jerzy Trela); wyreżyserował: „Scenariusz dla Trzech Aktorów” (Teatr Miejski w Gdyni, 2010), „Idiotę” wg Dostojewskiego w teatrze Collegium Nobilium (dyplom pod opieką Andrzeja Strzeleckiego, 2009), operę elektroniczną „Solaris” na podstawie powieści Lema (Festiwal Teatralny Malta w Poznaniu — wyróżnienie, 2008), etiudę „Hamlet” (Festiwal Szekspirowski w Gdańsku, 2008). W 2005 napisał libretto i wyreżyserował musical „Wampir” (PWST i Akademia Muzyczna w Krakowie). Zagrał m.in. w przedstawieniach PWST Kraków: „Zielona gęś” w reż. Marty Stebnickiej, „Wieczór Trzech Króli” w reż. Jerzego Stuhra, „Wizja Mozarta” w reż. Romana Gancarczyka, jak również w „Ryszardzie III” w reż. J. Stuhra w Teatrze Ludowym w Krakowie. Występował w cyklu „Niekabaretów” Macieja Nowaka w Teatrze Wybrzeże w Gdańsku, zagrał też w filmach „Mniejsze zło” w reż. Janusza Morgensterna oraz „Mała Moskwa” i „80 milionów” w reż. Waldemara Krzystka.

Teatr CHOREA - to prężna i niepoliczalna grupa artystów, performerów, muzyków, tancerzy, aktorów, praktyków i teoretyków teatru. Od 2007 roku posiada swoje stałe miejsce w dawnych fabrykach Scheiblera przy ul. Tymienieckiego 3 w Łodzi, gdzie wraz z fundacją Łódź Art Center stworzyła Fabrykę Sztuki. W Fabryce Sztuki CHOREA koordynuje działalność teatralną, edukacyjną i społeczną. Teatr powstał w 2004 roku w Lublinie. W początkach działalności twórczej realizował badania nad źródłami tańca i muzyki, eksplorując kulturę Antyku. Pierwsze widowiska opierały się na pracy Orkiestry Antycznej prowadzonej przez Tomasza Rodowicza i Macieja Rychłego oraz Tańców Labiryntu Doroty Porowskiej i Eli Rojek. Wyniki swych początkowych poszukiwań artyści CHOREI zaczęli stykać ze współczesnymi formami teatru i tańca, tworząc nowatorskie i dynamiczne spektakle, w których konfrontują się tradycja i nowoczesność.
Zespół wytworzył własną technikę treningu, polegającą na pracy z ciałem, głosem i rytmem, pracy z partnerem i pracy w grupie. Istotna w metodzie CHOREI jest zespołowość, umiejętność laboratoryjnej, wspólnej pracy, a jednocześnie troska o to, by ciało zbiorowe nie wykluwało się kosztem indywidualności każdego z jego członków. Celem metody jest badanie materii ruchu, dźwięku i słowa, połączonych w integralną całość, poprzez zerwanie ze sposobami ich wzajemnej ilustratywności. Rozbudzenie całego ciała i intensywny trening tworzą obecność sceniczną, która na nowo integruje wszystkie te elementy. Obecnie zespół koncentruje się na problematyce i kondycji współczesnego człowieka – inspirując się wielkimi reformatorami teatru: Kantorem, Wyspiańskim, Grotowskim, czy wielkimi myślicielami i artystami np. Wittgensteinem, Herbertem – tworząc własną metodę pracy i nowy sposób tworzenia współczesnego teatru. CHOREA współpracuje z wieloma grupami i artystami z Polski i ze świata. Zrealizowała kilkadziesiąt spektakli i koncertów. Stale pracuje z wieloma indywidualnymi, doświadczonymi i uznanymi artystami, jak również z amatorami, studentami, wolontariuszami, ludźmi pełnymi ciekawości świata, poszukującymi i aktywnymi.

FRAGMENTY RECENZJI:

"Spektakl CHOREI zaskakuje bardzo mocno. Nie jest to niewątpliwie teatr religijny w znaczeniu najprostszym, mającym przedstawiać sprawy Boże (choćby – jak u Gawatowica – na jarmarku). CHOREA raczej takim teatrem się nie interesuje. Jest tu niejednoznaczne zmieszanie dobra i zła. Ale wymowa spektaklu jest jednak zaskakująca i odważna. Powiem nawet, że na nasze czasy prowokacyjna. (...)
Z wielką odwagą twórcy zadali sobie najpierw pytanie, co mówi tekst Gawatowica dzisiaj – nawet jeśli dzisiaj z wiarą trudno, nawet jeśli jej brak. Ale odważyli się zadać to pytanie poważnie – o istotę tkwiącego w człowieku zła, o obecność zła w świecie, o bezkompromisowe dążenie do dobra i sprawiedliwości, wreszcie o sensowność dobrej śmierci – i sami chyba też zostali nagrodzeni scenicznym efektem, który stworzyli. Może nawet zaskoczeni jego siłą. Bo osobiste pytania aktorów, twórców przedstawienia, zadawane tekstowi, ich wątpliwości i nawet pewnie niewiara, zostały zderzone z pragnieniem dobra i sprawiedliwości dramatu Gawatowica. Tam całe nasze życie jest ważne w kategoriach ostatecznych. I ważna jest śmierć. No i tak urodziło się w CHOREI naprawdę ważne, świetnie zagrane i atrakcyjne przedstawienie."

(Tadeusz Kornaś, „Uczynki dobre w serca swoje wpuście”, teatralny.pl)

"Wystawiając Gawatowica, artyści postanowili zdjąć ze staropolskiego dramatu historyczny kostium, nie ingerować w tkankę języka i strukturę tekstu, nie przepisywać go, nie inkrustować cytatami ze współczesności, ale wydobyć z niego nowe, współczesne brzmienie, i tym samym przywrócić go polskiemu teatrowi. Ambitny zamiar powiódł się! (...)
Aby dziś wystawiać Tragedię Gawatowica i nie potraktować jej jak muzealny eksponat, trzeba znaleźć formę i dobrać odpowiedni teatralny język. Forma wypracowywana wspólnie przez Raźniaka i CHOREĘ, jak się okazało, doskonale nadaje się do ożywienia tego tekstu."

(Paweł Dobrowolski, "Głos Wołającego", Teatr, nr 2/2019)

LINKI:

Tragedia Jana

Zobacz również

Zobacz również